JOKKMOKK, ZWEDEN

De reden dat ik in Jokkmokk woon, 250 kilometer zuidwaarts van de locatie van de film, heeft rechtstreeks te maken met het grensconflict van deze film. In zekere zin is mijn leven hier een gevolg van de grens tussen Noorwegen en Zweden. In zijn jeugd verhuisde mijn vader met zijn familie, die Zweedse staatsburgers waren, van het Zweedse middelgebergte naar de Noorse kust. In 1921 werd hij, net als honderd anderen, gedwongen zijn uitgestrekte thuisland te verlaten en met zijn rendierkudde te verhuizen naar gebieden verder naar het zuiden in Zweden. De Zweedse autoriteiten hadden richtlijnen van de Noreb ontvangen om ervoor te zorgen dat “Zweedse Sami” hun rendierkudden niet langer naar Noorwegen brachten.

De gedwongen verhuizing liet diepe wonden achter bij alle betrokkenen. Zij werden dakloze vluchtelingen die een leven moesten aanvaarden en opnieuw proberen op te bouwen in een onbekend land. Zelfs ik voel dit vandaag nog, bijna honderd jaar later. Als ik de gebieden aan de Noorse kust bezoek waar mijn vader woonde, voel ik me zowel verdrietig als boos. Mijn volk werden kleine betekenisloze pionnen in een spel tussen twee staten die als een getrouwd koppel ruzie maakten tijdens een waardeloze echtscheiding.

De mensen uit de film worstelen vandaag de dag nog steeds met dezelfde problemen. Een nationalistisch Noorwegen waarin “Zweedse” Sami niet passen in het sjabloon van normale Noren. In het Trømso Museum kan je uitgebreid ontdekken dat er al millennia mensen in het noorden van Noorwegen wonen. Maar over het feit dat diezelfde mensen vandaag nog steeds voor hun rechten moeten ijveren tegen Noren en Zweden die vele eeuwen later aanspoelden, vind je niets terug. Dat deel van de geschiedenis is onzichtbaar gemaakt. Zweedse Sami passen niet in de Noorse geschiedenis. Geen enkele Noor, en zeker geen regeringsfunctionarissen en politici, wil over dit ongemakkelijke feit horen.